شاید همه به دنبال راه میانبر برای رسیدن به مقاصد خویش هستند، حال راه میان‌بر، برای رسیدن به درگاه الهی چیست؟ امام علی  (علیه السلام) از امیدوارکننده‌ترین عبادت در جهت تقرب بیشتر سخن می‌گوید  .

 راه میان‌بر دوستی با خدا در امیدوارکننده‌ترین عبادت نهفته است   .

گاهی در جستجوی کلیدی هستیم که بتواند راه‌گشایی برای تقرب بیشتر به سوی خدا باشد،‌ آن چیزی که بتواند بنده را در نزد پروردگارش عزیز کند   .

امیدوارکننده‌ترین عبادت

امیرالم?منین علیه‌السلام در بین اصحاب نشسته بودند. صحبت از امیدوارکننده‌ترین آیه قرآن بود. حضرت (علیه السلام) از اطرافیان س?ال کردند: «به نظر شما امیدبخش‌ترین آیه قرآن کدام آیه است؟»،  بعضی گفتند آیه «إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ »1؛   «خداوند هرگز شرک را نمی‌بخشد و پایین‌تر از آن را برای هر کس که بخواهد می‌بخشد ».

امام علی علیه‌السلام فرمود: خوب است، ولی آنچه من می‌خواهم نیست، بعضی گفتند آیه «و من یعمل سوء أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِیماً » 2   : «هر کس عمل زشتی انجام دهد یا بر خویشتن ستم کند و سپس از خدا آمرزش بخواهد خدا را غفور و رحیم خواهد یافت »  ، امام فرمود: «خوبست، ولی آنچه را می‌خواهم نیست  ».

بعضی دیگر گفتند: آیه «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ »3 ؛   «ای بندگان من که اسراف بر خویشتن کرده‌اید، از رحمت خدا مأیوس نشوید». فرمود: «خوب است، اما آنچه می‌خواهم نیست !».

بعضی دیگر گفتند: آیه «و الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّه» 4؛ «پرهیزکاران کسانی هستند که هنگامی که کار زشتی انجام می‌دهند یا به خود ستم می‌کنند به یاد خدا می‌افتند، از گناهان خویش آمرزش می‌طلبند و چه کسی است جز خدا که گناهان را بیامرزد»، باز امام (علیه السلام) فرمود: «خوب است، ولی آنچه می‌خواهم نیست».

از آنجا که جمله (إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ) بعد از دستور نماز (اقم الصلاة طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ) آمده نشانگر است که یکی از مصداق‌های روشن حسنات، نمازهای روزانه است و اینکه در روایات تنها تفسیر به نمازهای روزانه شده دلیل بر انحصار نیست؛ بلکه بیان مصداقی روشن و قطعی برای خوب‌هاست

در این هنگام مردم همهمه کنان از هر طرف به سوی امام متوجه شدند، حضرت فرمود: «چه خبر است ای مسلمانان؟» عرض کردند: «به خدا سوگند ما آیه دیگری در این زمینه سراغ نداریم»، امام علی علیه‌السلام فرمود: «از حبیب خودم رسول خدا شنیدم که فرمود: امیدبخش‌ترین آیه قرآن، این آیه است : «و اقم الصلاة طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری للذاکرین » 5؛ «و نماز را در دو طرف روز و ساعات نخستین شب برپا دار که یقیناً نیکی‌ها بدی‌ها را از میان می‌برند، این برای یاد کنندگان تذکّر و یادی است». 

آنگاه پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم فرمود: «یا علی! به حق آن خدایی که مرا به حق به عنوان بشارت دهنده و انذار کننده مبعوث کرد، وقتی یکی از شما برای گرفتن وضو بلند می‌شود، گناهان اعضا و جوارحش ریخته می‌شود (بخشیده می‌شود)، پس هنگامی که با صورت و قلبش به خدا روی می‌آورد، نمازش تمام نمی‌شود، مگر اینکه گناهانش بخشیده می‌شود، مثل روزی که از مادر متولد شده است و اگر دوباره میان دو نماز گناهی از وی سر زند هم چنان با نماز دوم گناهانش بریزد و به همین ترتیب تا نماز پنجم»، سپس فرمود: «یا علی! نمازهای پنج‌گانه برای امت من همانند نهر آبی است که بر در خانه شماها جریان داشته باشد، پس چیست؟ نظر شماها درباره کسی که در بدنش چرکی باشد و روزی پنج بار در چنین نهری خود را شستشو دهد، آیا باز هم چرکی باقی بماند؟ و به خدا سوگند نمازهای پنج‌گانه برای (تطهیر گناهان) امت من این‌گونه است.»6

از آنجا که جمله (إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ) بعد از دستور نماز (اقم الصلاة طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ) آمده نشانگر است که یکی از مصداق‌های روشن حسنات، نمازهای روزانه است و اینکه در روایات تنها تفسیر به نمازهای روزانه شده دلیل بر انحصار نیست؛ بلکه بیان مصداقی روشن و قطعی برای خوب‌هاست.

پی‌نوشت‌ها:

1. نساء/48.

2. نساء/110.

3. زمر/53.

4. آل عمران/135.

5. هود/114.

6. مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، ج5، ص: 307،308.